Modernizacja gospodarstwa

Modernizacja gospodarstw rolnych jest obecnie jednym z ważniejszych aspektów w gospodarce rolnej. Nie ulega wątpliwości, że mogą z niej wypłynąć jedynie korzyści dzięki zwiększeniu efektywności tychże gospodarstw.

Modernizacja ma na celu zwiększenie efektywności za pomocą wykorzystania różnych czynników produkcji, czyli między innymi, za pomocą wprowadzenia nowych technologii produkcji. Ważna jest również poprawa jakości produkcji, a także różnicowanie poszczególnych działalności gospodarczych, a nie poleganie na produkcji i dystrybucji tylko jednego produktu. Modernizację rozumie się również jako pójście w stronę ekologii i zdrowej żywności, a także polepszenie higieny produkcji, a także warunków hodowanych zwierząt.

Bardzo ważne jest również modernizowanie sprzętu. Maszyny rolnicze powinny być jak najbardziej nowoczesne, dzięki czemu zwiększa się wydajność pracy. Niestety, często brakuje na to pieniędzy. Potrzebne są więc dofinansowania. Wsparcie finansowe jest udzielane gospodarstwom rolnym, które chcą poprawić konkurencyjność za pomocą modernizacji infrastruktury produkcyjnej, a także dostosować profil i skalę jakości produkcji do wymagań rynku. Ważna jest również w tym aspekcie poprawa bezpieczeństwa produkowanej żywności a także polepszenie warunków zwierząt oraz bezpieczeństwa i higieny pracy. Generalnie rzecz biorąc, na dofinansowania mogą liczyć te gospodarstwa, które chcą dostosować swoje standardy do wymogów Unii Europejskiej.

Należy je dostosować do obowiązujących już przepisów przed upływem trzech lat od rozpoczęcia modernizacji oraz nie dłużej niż w ciągu trzech lat, gdy wprowadzane są nowe przepisy.

Ważne jest to, aby ogólnie poprawić warunki gospodarstwa, między innymi powiększyć zyski, podporządkować rolę pod ochronę środowiska, polepszyć warunki zwierząt lub uprawę rolną i inne, wcześniej wspomniane.

Trzeba zauważyć, że na dofinansowania, największe szanse mają osoby, które mają uprawnienia do wykonywania zawodu, czyli rolnicy. Jeśli dana osoba fizyczna nie ma odpowiednich kwalifikacji zawodowych, to musi ona w określonym czasie je zdobyć, inaczej nie ma szans na otrzymanie wsparcia finansowego. Wszelkie dofinansowania można ze sobą łączyć, według idei „ułatwiania startu młodym rolnikom”.

Po otrzymaniu wsparcia finansowego należy również modernizować budynki rolne, kupić maszyny i urządzenia, a także sprzęt komputerowy, niezbędny do wykonywania działalności, a także zadbac o licencję i patenty.

Popularne nawozy

W obecnych czasach, aby sprzedaż uzyskanych plonów przynosiła korzyści zwłaszcza finansowe, korzysta się z wszelkiego rodzaju dostępnych środków głównie chemicznych, które pozwalają na uzyskanie większych ilości biomasy, tym samym odnotowywane zyski są większe.

 

Nawozy i ich rola Rolnicy przed przystąpieniem do prac muszą obowiązkowo zapoznać się z technologią uprawy danej rośliny. Pod uwagę bierze się, na przykład termin wysiewu oraz zbioru, rozstaw międzyrzędzi, normę wysiewu, a także nawozy, a właściwie ich dawkę oraz termin stosowania. Poza tym nawozy można stosować dolistnie oraz doglebowo (sposób częściej wybierany przez plantatorów). Stosując nawozy konieczne jest sprawdzenie zasobności gleby, to znaczy, że niezbędne jest pobranie próbek ziemi, które bada się pod względem zasobności poszczególnych pierwiastków chemicznych. Należy zdawać sobie z tego sprawę, że niektóre pierwiastki w dużych ilościach mogą uniemożliwić pobieranie innych składników, niezbędnych roślinie do uzyskania pełnego rozwoju co wiąże się z wyprodukowaniem przez nią plonu zarówno biologicznego jak i handlowego, na przykład nasiona.

Każdy rolnik bez wyjątku powinien regularnie sprawdzać glebę pod względem zasobności. W tym celu do laboratorium dostarcza się próbki pobrane zgodnie z obowiązującymi normami.

Nawozy a zasobność gleby w składniki pokarmowe Zasobność gleby w czasie uprawy ulega zmianie wskutek pobierania składników pokarmowych przez rośliny. W skrajnych wypadkach złe następstwo roślin jak również brak jakiegokolwiek nawożenia (kompost, obornik, nawozy sztuczne) może doprowadzić nawet do wyjałowienia gleby. Dlatego też rolnicy stosują nawozy, które powinny uzupełniać w glebie brakujące mikroelementy i makroelementy. Niedobór pierwiastków w glebie można określić wykonując w laboratorium szczegółowe badania gleby również regularne oglądanie roślin przez rolnika pozwala zaobserwować zmiany, które są spowodowane brakiem poszczególnych składników. Rolnicy powinni stosować wyłącznie nawozy dostarczające roślinie brakujących pierwiastków. Natomiast nawozy wprowadzane do gleby bez sprawdzenia jej zasobności mogą przyczynić się do zanieczyszczenia wód gruntowych jak również mogą zmniejszyć aktywność innych składników.

Ubezpieczenie hodowli

Ubezpieczenie zwierząt gospodarskich jest nie mniej ważne, niż naszych małych przyjaciół, czyli psów i kotów. Większe zwierzęta także wymagają naszej troski i zainteresowania, by ich chów był opłacalny. Jak wybierać ubezpieczenia zwierząt i jakim gatunkom one przysługują?

Wiadomości podstawowe

Ubezpieczyciele dość restrykcyjnie określają, jakie zwierzęta gospodarskie można ubezpieczyć i na jakich warunkach. Do grupy, dla której zakup polisy jest standardowy, zalicza się: krowy, konie, świnie, kozy, owce i strusie. Warto wiedzieć, że posiadanie polisy dla stada i dla zwierząt trzymanych jednostkowo (np. 1 koń) jest tak samo opłacalne oraz korzystne. Należy jednak pamiętać, że umowę podpisuje się dla zwierząt w określonym wieku (nie młodsze niż. i nie starsze niż.) lub posiadające określoną masę. Nie można ubezpieczyć zwierząt już chorych lub z widocznymi schorzeniami, które są obejmowane ochroną i gwarancją odszkodowania.

Zakres ubezpieczeń zwierząt

Ubezpieczenie zwierząt zwykle dotyczy szkód powstałych na skutek chorób i wypadków, w wyniku których zwierzę padło albo wymagało uboju z konieczności. Są to podstawowe opcje ochrony, które zawiera większość gotowych polis. Umowy można też poszerzyć o dodatkowe opcje np. ryzyko utraty płodu przed klacze lub krowy, ryzyko utraty wartości reprodukcyjnej, konieczność utylizacji padliny lub zwłok. Ubezpieczenie zazwyczaj jest aktywne przez 1 rok, ale można nabyć krótsze polisy na czas np. wyścigu, wystawy, trzebienia stada.

Z umowy wyłączanych jest sporo zdarzeń, które przyczyniają się do powstania szkód. Większość z nich dotyczy zaniedbań człowieka np. w zakresie zaniedbania szczepień, profilaktyki, właściwego żywienia itp. Jeśli zwierzę padło, bo zachorowało a przed chorobą mogło je uchronić szczepienie, właściciel nie otrzyma odszkodowania.

Ważne. Jeśli zwierzę wymagało uboju z konieczności, weterynarz musi wystawić zaświadczenie o tym, że ubój był jedyną opcją, bo dalsze życie zwierzęcia groziło jego padnięciem lub cierpieniem.

Warto też pamiętać, że ochrona ubezpieczenia zwierząt nie obejmuje uboju ze względu na starość, uboju selektywnego (selekcja stada) czy padnięcia zwierzęcia ze starości.

Podsumowując ubezpieczenie zwierząt gospodarskich jest tak samo ważne w przypadku stad jak i zwierząt trzymanych pojedynczo.
Patrycja, Copywriter

Dotacje na drzewka ekologiczne, m.in. drzewka jabłoni

Jak uzyskać dotacje na drzewka ekologiczne - drzewka jabłoni i inne drzewka owocowe. Dotacje przeznaczone są dla rolników i posiadaczy gruntów (zwłaszcza duże obszary) oraz właścicieli upraw orzecha włoskiego.

Dotacje przeznaczone są dla rolników i posiadaczy gruntów (zwłaszcza duże obszary) oraz właścicieli upraw orzecha włoskiego.

Czekają bardzo duże dotacje - znacznie wyższe niż dopłaty obszarowe.

W 5-letnim programie otrzymamy 1800zł do 1ha przez pierwsze trzy lata i 1500zł do 1ha przez następne dwa lata. Łącznie z dopłatami podstawowymi daje to co najmniej 2000zł do 1ha rocznie.

Wystarczy posadzić sad ekologiczny: drzewka ekologiczne w ilości 125-300 na 1ha.

Drzewka jabłoni - 125 szt/1ha.

Grusze - 150 szt/1ha.

Czereśni - 150 szt/1ha.

Wiśnie, Śliwy - 300 szt/1ha.

PROSTA PROCEDURA - BARDZO MAŁY NAKŁAD - BARDZO DUŻY ZYSK.

Ostrzegamy także, że wskutek zmiany przepisów w kwietniu 2009, BEZCELOWE jest sadzenie: siewek czereśni ptasiej, siewek antonówki, siewek gruszy kaukaskiej.

Aktualnie wymagane są drzewka uszlachetnione.

Drzewka jabłoni są gatunkiem sadowniczym, który jako pierwszy został wprowadzony do sadów ekologicznych.

Sady ekologiczne, czyli drzewka ekologiczne, to przyszłość sadownictwa, oraz szkółek ekologicznych.

Ekologiczne uprawy, w przeciwieństwie do tradycyjnych, są bardziej przyjazne dla środowiska z uwagi na wyraźne ograniczenie stosowania środków chemicznych do zwalczania chorób i szkodników oraz wykorzystywanych w dokarmianiu roślin.

Numerem jeden wśród owoców jest obecnie borówka amerykańska

Od zawsze złoto, symbol pierwszego miejsca, kojarzyło się z żółtym, połyskliwym kolorem, od teraz poprawka – złoto jest granatowe jak borówka i występuje niemal wszędzie, w produktach spożywczych, zdrowotnych czy kosmetycznych.


 Nawet w domowych ogrodach coraz częściej obok kwiatów występują właśnie sadzonki borówki. A to dlatego, że borówka amerykańska jest bogata w liczne substancje lecznicze i pielęgnujące. Nie można pominąć także tego, że borówka jest samopylna i w dość prosty sposób się rozsiewa.
Co nam daje borówka?
Nie wiadomo czy to doskonały smak czy może liczne witaminy takie jak A, C, B1, B2, PP i sole mineralne zapewniły jej tak wysoką pozycje. Kwas foliowy, enzymy obniżające poziom cholesterolu, czynniki poprawiające wzrok to tylko niektóre ze skarbów ukrytych w tych małych owocach. Borówka amerykańska jest także w czołówce produktów zdrowej żywności, która pomaga zapobiegać powstawaniu raków, udarów i zwałów. Natomiast sadzonki borówki znajdują świetne zastosowanie w kosmetyce. Kosmetolodzy bowiem dzięki nim tworzą w swoich produktach enzymy zapobiegające starzeniu się skóry.
Borówka jako specjał.
Walory smakowe są tu także nieocenione. Można ją spożywać na wiele sposobów, najlepiej jednak smakują z cytryną i wanilią. Sama, prosto z krzaka smakuje nie gorzej. Można ją także różnorako przechowywać, czy to zamrozić, czy przetworzyć na soki lub dżem. Tym sposobem możemy cieszyć się smakiem leśnego owocu na dłużej. Dlatego warto poświęcić trochę czasu na założenie własnej uprawy, ponieważ szkółka borówki bardzo szybko staje się wydajna i nawet opłacalna. Doglądanie roślinek z pewnością może wypełnić czas przeznaczony na działkę.

Jeśli zaciekawił Cię temat tego ciekawego owocu jakim jest borówka amerykańska, zobacz też jak ją uprawiać! - uprawa borówki amerykańskiej

Uprawy zboża w Polsce

Zboża są jednymi z najważniejszych roślin uprawnych, zatem nie ma niczego w tym dziwnego, że w Polsce zajmują około 70 % obszaru siewnego.Oprócz najbardziej znanego produktu zbożowego, czyli mąki, jest wiele innych zastosowań tych roślin, jak chociażby uprawy pastewne.

W latach 90, po transformacji ustrojowej panowało przekonanie o tym, że uprawa zbóż w Polsce jest całkowicie nie opłacalna. Ceny były niskie, podaż większa niż popyt. Do tego dość niska wydajność i rozparcelowanie ziemi sprawiło, że polskie rolnictwo stało na skraju przepaści.
Zmianę zaczęto odczuwać na przełomie wieku, kiedy Polska przygotowywała się do wejścia do Unii Europejskiej, czemu towarzyszyły większe otwarcia rynków zachodnich na polskie zboża.
Natomiast po wejściu do Unii Europejskiej dopłaty do produkcji rolniczej pozwoliły na modernizację sprzętu niezbędnego do wysokowydajnego rolnictwa i ten współczynnik zdecydowanie uległ poprawie na przestrzeni 10 ostatnich lat.
Również łączenie i wykup gospodarstw rolnych jest zauważalny, dzięki czemu powstaje coraz większych dużych gospodarstw ponad 50 hektarowych, gdzie zatrudniani są pracownicy z zewnątrz, co też jest nowym elementem w polskim rolnictwie.
Teraz nawet skup zboża może być dobrym interesem.
Nie można też zapominać o powolnej, ale jednak, ewolucji zbóż, które są zasiewane w Polsce. O ile kiedyś podział na żyto na glebach mniej urodzajnych, oraz na pszenicę, na ziemiach dobrych do uprawy był zauważalny, o tyle teraz doszło pszenżyto bardzo wydajne nawet na tych mniej interesujących rolniczo obszarach. Wzrósł także udział jęczmienia, który popularnie stosowany jest w przemyśle.
Czy następnym krokiem są zboża modyfikowane genetycznie ?
Zobaczymy, czas pokażę, ale miejmy nadzieje, że nasze krajowe rolnictwo cały czas będzie się rozwijało.

Traktory i kombajny- maszyny rolnicze niezbędne na polu

Traktory i kombajny to maszyny rolnicze, które dziś stały się na wsiach niezbędne. Trudno wyobrazić sobie nowoczesnego rolnika nieposiadającego w gospodarstwie urządzeń wspomagających uprawę roślin czy hodowlę trzody. Maszyny rolnicze znacznie upraszczają realizację pracy.


Kombajny oraz traktory: maszyny rolnicze w sam raz na żniwa
Żniwa to dla rolników chyba najbardziej pracowity okres w roku. Kombajny i traktory sprawiają, że ten czas jest dla nich trochę łatwiejszy. Przecież kiedyś, gdy maszyny rolnicze były trudno dostępne lub nie było ich wcale, całe rodziny pracowały w polu nawet kilka tygodni, żeby zebrać uzyskane plony. Tymczasem teraz kombajny oraz traktory w krótkim czasie uporają się z niezbędnymi obowiązkami przy minimalnym zaangażowaniu człowieka. Dzisiejsze maszyny rolnicze stwarzają nowe możliwości. Rolnicy mogą dzięki nim zwiększyć efektywność swoich upraw. To z kolei bezpośrednio przekłada się na ich dochody. Mogą zaoferować klientom znacznie więcej swoich produktów.

Kombajny i traktory- maszyny rolnicze prawą ręką rolnika
Maszyny rolnicze sprawiają, że zmienia się wieś. Kombajny i traktory to znak lepszych czasów w rolnictwie. Praca na roli staje się coraz bardziej zaawansowana technologicznie. Ulega profesjonalizacji oraz modernizacji. Wprowadzane maszyny rolnicze wymagają od rolnika nowej wiedzy i umiejętności. Gospodarstwo zaczyna przypominać firmę pełną specjalistycznych urządzeń. Dlatego agrobiznes wymaga nieustannego podnoszenia kwalifikacji. Kombajny oraz traktory są teraz w pracy rolnika niezbędnym minimum. Zarządzanie gospodarstwem to dziś również umiejętność korzystania z Internetu oraz skuteczne pozyskanie środków unijnych. Dzięki pieniądzom z UE rolnik może zainwestować w maszyny rolnicze i zakupić nowe traktory, a nawet kombajny.

Bez czego nie może się obyć nowoczesna hala udojowa

Na każdym etapie dojenia higiena doju powinna być zachowywana. Dlatego coraz częściej mówi się o konieczności zaopatrzenia udojnii w profesjonalny sprzęt ułatwiający pobór mleka. Najprostszym rozwiązaniem są gumy strzykowe.


Jako instrumenty pracujące najbliżej samego zwierzęcia, gumy strzykowe wpływają na zdrowie wymion. Polepszanie wydajności oraz przyspieszanie procesu dojenia to także cechy, które określają gumy strzykowe. Silikon lub guma to materiały z których wyrabiane są gumy strzykowe.
Inne niezbędne elementy
Hala udojowa powinna mieć na wyposażeniu podajniki paszy. Takie urządzenie monitoruje całe stado. Gospodarka pożywienia jest zachowywana na należytym poziomie, a dodatkowo zbierane są informacje o wynikach przeprowadzonych zabiegów hodowlanych. To czy krowa ma owulacje, czy źle się czuje można także stwierdzić dzięki informacjom przekazywanym przez podajniki paszy. Nasz budżet także zyskuje na zastosowaniu takich rozwiązań, ponieważ koszty robocizny są dużo mniejsze.
Czego potrzebują jeszcze hodowcy?
Należy tu nadmienić, że w ostatnich czasach hodowcy bardzo sobie chwalą dodatki paszowe. Wśród hodowców mówi się, że dodatki paszowe znacznie podnoszą aktywność fagocytową oraz wspierają naturalny układ odpornościowy krów. Zainwestowanie w węże mleczne może zagwarantować, że higiena doju będzie pełna. Biorąc pod uwagę bogactwo materiałów, nie trudno o stwierdzenie że są one produkowane z silikonu, gumy lub PCV. Dzięki temu, że węże mleczne są podłączone od razu do aparatu udojowego, czas dojenia może ulec znacznemu przyspieszeniu. Hala udojowa musi być także wyposażona w sprzęt służący schładzaniu mleka oraz podtrzymywania jednakowej temperatury wody, która jest podawana zwierzętom do picia. Płytowy wymiennik ciepła zajmuje się tego typu rzeczami. Bez kompletnej i szczelnej obudowy, płytowy wymiennik ciepła jest praktycznie bezużyteczny. Dzięki tym instrumentom hala udojowa będzie bezpieczna dla zwierząt.

Rodzaje i zastosowanie silosów

W dzisiejszych czasach bez wątpienia można zauważyć, że polska wieś z roku na rok co raz dynamiczniej się rozwija, już  praktycznie niczym nie przypomina tej wsi sprzed kilkunastu lat.

W czasie wakacji, na polskich wsiach co raz częściej spotkać można turystów, którzy wyjeżdżają z miasta aby móc odpocząć od hałasu, spalin i miejskiego pośpiechu. To co przyciąga turystów na wieś to przede wszystkim możliwość oddychania świeżym powietrzem, która wpływa bardzo korzystne zwłaszcza na małe dzieci. Ponadto wieś to także niespotykana w mieście ilość terenów zielonych gdzie można spacerować lub jeździć rowerem.

Jednak turyści to nie jedyna zmiana jaka zachodzi na polskich wsiach. Jeszcze kilkanaście lat temu praca w gospodarstwie rolnym była bardzo ciężka, a niemal wszystkie czynności wykonywane były ręcznie. Współczesne gospodarstwa rolne są bardzo unowocześnione. Ludzie pracujący na roli, wykorzystują nowoczesne narzędzia oraz obsługują profesjonalny sprzęt, który znacznie usprawnia i ułatwia wykonywaną pracę.

Dobrym przykładem tego rodzaju, nowatorskich rozwiązań w gospodarstwach rolnych są ogromne silosy, które służą do przechowywania i konserwacji zboża. Magazynowanie zboża w silosach niesie za sobą szereg korzyści. Gromadzone w silosach zboże przede wszystkim jest odpowiednio zabezpieczone przed wszelkiego rodzaju zanieczyszczeniami oraz gryzoniami. Pomimo, iż silosy są dość kosztowną inwestycją, to obecnie spotykać można je praktycznie w każdym, większym gospodarstwie rolnym. Silosy stawiane są na wolnym powietrzu i nie wymagają żadnego zadaszenia.
Rodzaje silosów
Mało kto zdaje sobie sprawę, że istnieją różne rodzaje silosów, służących do przechowywania materiałów sypkich. Oczywiście głównym podział stanowi klasyfikacja według pojemności, jednak silosy dzielimy również ze względu na materiał z jakiego są wykonane.
Najpowszechniej używanymi silosami są silosy wykonane ze stali. Główne elementy konstrukcyjne tego rodzaju silosów to:
1. Obudowa wykonana ze stali nierdzewnej.
2. Dno - poduszka fluidalna.
3. Stalowa podstawa wzmacniająca.
4. Otwór inspekcyjny.
Kolejnym rodzajem silosów są, silosy wykonane z tkanin o wysokiej wytrzymałości. Tego rodzaju silosy wykorzystywane są najczęściej wewnątrz hal i innych dużych powierzchni. Zasadniczo składają się one z dwóch, głównych elementów, którymi są:

1. Struktura samonośna - najczęściej jest to rura stalowa
2. Tkaniny wzmacnianej w postaci worka.
Ponadto wyróżnić możemy również silosy wykonane z włókna szklanego. Ich budowa zasadniczo nie różni się od konstrukcji silosów ze stali, a ich głównym przeznaczeniem jest magazynowanie żywności. Jest tak gdyż zastosowanie włókna szklanego w połączeniu z żywicą poliestrową zapewnia bardzo dużą szczelność tego typu silosów, dzięki czemu wolne są one wszelkich zanieczyszczeń.
Jakie korzyści niesie za sobą korzystanie z silosów?

Bardzo dużym atutem tego typu magazynów jest nie tylko wygodna przechowywania, ale również możliwość szybkiego ich napełniania oraz opróżniania, niezależnie od rodzaju przechowywanego zboża.

Prawidłowe zakiszanie paszy w belach

Produkcja paszy w belach wymaga odpowiedniego przygotowania w sezonie zbioru zakiszanej masy, co w późniejszym okresie znacznie ułatwia realizację zadań. Zaletą balotów jest także możliwość ich ustawiania, co ma szczególne znaczenie przy organizowaniu ich transportu.

Do zwijania Balotów okragłych z zakiszaną zielonką stosuje się głównie prasy rolujące o stałej komorze prasowania. Ważną cechą pras zwijających, przydatną w procesie produkcji pasz jest przystosowanie pras zwijających do cięcia masy zielonki za pomocą zespołu noży umieszczonych w kanale transportowym maszyny. Pocięcie materiału roślinnego sprzyja zwiększaniu stopnia zagęszczenia bel i uformowaniu ich prawidłowego kształtu. Rozdrobniona przed zakiszaniem zielonka jest na ogół lepiej przyjmowana przez zwierzęta.
Jeśli są przestrzegane właściwe zasady, to przechowywanie kiszonki w balotach ogranicza straty w porównaniu z silosami przejazdowymi i pryzmami. Nie obserwuje się również wyciekania soku z bel w trakcie ich przechowywania, dzięki czemu ogranicza się także zagrożenie dla środowiska naturalnego. Ponadto nie ma też strat powodowanych rozrzucaniem sianokiszonki, tak jak ma to często miejsce w przypadku jej wybierania z silosów. W porównaniu z silosami jest również mniejsze ryzyko pogorszenia jakości paszy, wynikające z kontaktu masy zielonki z powietrzem. Problemem może być koszt nabycia folii do owijarki do bel. Jednak pozytywy wynikające ze stosowania metody zakiszania w belach przyćmiewają koszty związane z zakupem folii. Jednak i w tym przypadku istnieje również możliwość redukcji kosztów związanych z utrzymaniem dwóch maszyn. Można skorzystać z alternatywnego rozwiązania, jakim jest praso-owijarka - maszyna przeznaczona do prasowania i owijania balotów. Niestety rozwiązanie to nie jest jeszcze tak rozpowszechnione wśród krajowych gospodarstw mlecznych. W przypadku zakiszania zielonej masy ze znacznym udziałem roślin o niskiej zawartości cukru pojawia potrzeba dodawania środków wspomagających proces zakiszania. Na ogół dodatki wspomagające zakiszanie nie stanowią uniwersalnego środka na wszystkie problemy związane z przygotowaniem paszy na drodze procesów fermentacyjnych.